Hoogsensitiviteit uitgelegd door Puck: van triggers tot tips

Stel je voor dat je de wereld ervaart alsof je onzichtbare voelsprieten hebt. Elk geluid, elke blik, elke emotie in de kamer voel je binnenkomen, keer tien. Voor veel mensen klinkt dat overweldigend. Voor Puck is het de dagelijkse realiteit van hoogsensitiviteit.

Wat is hoogsensitiviteit eigenlijk?

Hoogsensitiviteit betekent dat je zenuwstelsel prikkels intenser verwerkt. Puck legt het beeldend uit:

“Het is alsof je onzichtbare voelsprieten hebt die álles oppikken: de sfeer in een ruimte, geluiden, geuren. Alles komt tien keer harder binnen dan bij iemand die niet hoogsensitief is.”

Hoogsensitiviteit uitgelegd door Puck

Wat zeggen de wetenschappers?

In de psychologie gebruikt men de term sensory processing sensitivity (SPS) als wetenschappelijke vertaling van hoogsensitiviteit. SPS beschrijft een verhoogde gevoeligheid van het zenuwstelsel én een diepere verwerking van prikkels.

Belangrijk: hoogsensitiviteit is geen stoornis of ziekte. Het is een temperament- of persoonlijkheidskenmerk dat vanaf de geboorte aanwezig kan zijn.

Een fMRI-onderzoek toonde bijvoorbeeld dat mensen die hoog scoren op de HSP-schaal (Highly Sensitive Person scale) bij emotionele gezichten grotere activatie hebben in hersengebieden die te maken hebben met bewustzijn, empathie en emotie-verwerking.

Onderzoek wijst ook uit dat bij bepaald werk (visueel, emotioneel) bij HSP’s meerdere hersengebieden actiever zijn en dat de verbindingen tussen gebieden intenser kunnen zijn.

Hoeveel mensen zijn hoogsensitief?

De schatting is dat 15 tot 20 % van de bevolking hoogsensitief is. Dat betekent dat je waarschijnlijk méér hoogsensitieve mensen kent dan je denkt.

Belangrijkste kenmerken volgens onderzoek

In onderzoek zijn een aantal kaspecten steeds teruggekomen:

• Diepgaande verwerking: prikkels worden niet oppervlakkig behandeld, maar grondig geïnterpreteerd verwerkt. Omdat er meer binnenkomt, kan het snel té veel zijn.

• Sterke emotionele reactiviteit: emoties kunnen intenser zijn, sneller oplopen of heftiger worden beleefd.

• Perceptie van subtiele signalen: HSP’s merken details op die voor anderen onopgemerkt blijven (in sfeer, lichaamstaal, stemmingen).

• Empathie en verbinding: veel respondenten in studies gaven aan dat zij sterk gevoelig zijn voor emoties van anderen. Vaak toonden zij grote zorg en verbondenheid.
  

Een interessante recente studie (2025) vond dat mensen met een hogere gevoeligheid vaker emotionele eenzaamheid ervaren, ondanks sociale verbindingen. En onderzoek uit dit jaar laat ook zien dat contact met natuur een grote bijdrage levert aan welzijn bij hoogsensitieve mensen.

Puck’s verhaal in het licht van de wetenschap

Wanneer Puck zegt dat haar telefoon “mijn grootste vijand” is, klinkt dat misschien dramatisch, maar het sluit aan op hoe prikkels voor HSP’s intens kunnen zijn. Dat verklaart ook waarom Puck kiest voor rustige ochtenden zonder scherm, geplande momenten van nietsdoen, wandelen, schrijven. Het zijn strategieën om de prikkeldruk te verlagen en de batterij op te laden.

Wanneer zij toegeeft:

“Ik vind het moeilijk om nee te zeggen … dan doe ik het toch maar, ook al weet ik dat ik daarna helemaal op ben.”

raakt dat precies het verhaal dat in onderzoeken terugkomt: het belang van zelfbescherming, keuzes maken en autonomie behouden.

Misverstanden en reacties uit de omgeving

Veel mensen begrijpen niet goed wat hoogsensitiviteit inhoudt. Puck kreeg vaak reacties als: “Maar je bent toch nog jong, waar kun je nou moe van zijn?" Zulke opmerkingen zorgden ervoor dat ze haar gevoeligheid lange tijd wegstopte.

Herkenbaar? Hoogsensitieve mensen horen regelmatig dat ze “te gevoelig” zijn, of dat ze zich niet moeten aanstellen. Maar voor wie het ervaart, is het juist keihard realiteit en soms een worsteling om serieus genomen te worden.

Praktische uitdagingen

Overprikkeling loert overal:

• Sociale activiteiten stapelen: “Ik kan niet meerdere sociale activiteiten achter elkaar doen. Dan voel ik me zo zweverig dat ik gewoon op ben.”

• Telefoons en schermen: Puck noemt haar mobiel “mijn grootste vijand”. Daarom start ze de dag bewust zonder scherm.

• Werk en studie: werken in de zorg of studeren in een drukke stad leverde haar dagelijks een berg prikkels op.
  

Haar oplossing? Strakke selfcare-routines: ’s ochtends tijd zonder telefoon, journaling en wandelen. En door de dag heen geplande rustmomenten, waarin ze gewoon “op de bank ploft en even niks doet”.

De kracht van hoogsensitiviteit

Hoogsensitiviteit is niet alleen maar lastig. Het brengt ook bijzondere kwaliteiten met zich mee, zoals creativiteit, oog voor detail en het vermogen dat anderen zich snel bij je op hun gemak voelen. Puck merkt bijvoorbeeld dat mensen haar gemakkelijk hun verhaal toevertrouwen. Ook in haar werk als content creator en ondernemer benut ze haar gevoeligheid als bron van creativiteit.

Praktische tips + inspiratie

Door Pucks ervaring én wat wetenschap zijn hier wat suggesties voor jezelf, of om iemand anders te ondersteunen:

• Plan rustmomenten bewust in: duik uit de prikkels, zet je telefoon uit en wees in het moment.

• Gebruik filterhulpmiddelen: noise cancelling koptelefoon, zonnebril, rustige plekken. In onderzoek worden deze middelen vaak genoemd als pragmatische strategieën.

• Grenzen oefenen: “nee” zeggen, taken verminderen, kortdurende sociale interacties.

• Natuurcontact cultiveren: de recente studie uit 2025 toonde dat natuurervaring helpt bij HSP’s.

• Deel je ervaring: praten met andere hoogsensitieve mensen, in therapie of in groepen, helpt bij validatie.

• Mindfulness en meditatie: Deze oefeningen kunnen je helpen om beter met prikkels om te gaan en meer rust te ervaren.

Wat jij kunt doen voor iemand die hoogsensitief is

Misschien herken je jezelf in Pucks verhaal. Of misschien herken je een vriend, collega of familielid. Hoe kun jij er dan zijn voor iemand die hoogsensitief is?

• Neem het serieus: ook al zie je niets aan de buitenkant.

• Vraag wat helpt: soms is dat even naar buiten lopen, soms gewoon met rust laten.

• Respecteer grenzen: als iemand een afspraak afzegt, is dat niet omdat je niet belangrijk bent, maar omdat hij of zij zichzelf moet beschermen.
  

Zoals Puck zegt: “Luister echt naar de signalen van je lichaam, die zijn er niet voor niets.”

Tot slot: begrip begint bij luisteren

Hoogsensitiviteit is geen modewoord, geen aanstellerij en zeker geen zwakte. Het is een persoonskenmerk, die zowel uitdagingen als talenten met zich meebrengt.

Het belangrijkste dat we kunnen doen? Elkaar proberen te begrijpen. En dat begint bij luisteren naar verhalen zoals dat van Puck.

Wil je het hele gesprek horen en meer leren over hoe Puck haar hoogsensitiviteit ervaart en ermee omgaat? Luister dan naar onze podcastaflevering van De Alpacast over hoogsensitiviteit: https://open.spotify.com/episode/6lyaiC1VzKJ80O9ljbqhBD?si=6d12a39403a24a30.